Het Verdrag van Trianon is een verdrag tussen Hongarije en de winnaars van de Eerste Wereldoorlog. Hongarije raakte 70% van haar grondgebied kwijt.
Kaart van Groot-Hongarije van voor de Eerste Wereldoorlog
Sluiting van het Verdrag van Trianon
Het Verdrag van Trianon werd op 4 juni 1920 gesloten. Het zou pas op 26 juli 1921 van kracht worden. Dat was na de ratificatie door Frankrijk. De sluiting liep vertraging op omdat de geallieerden de regering van Hongarije niet erkenden.
Pas eind november 1919 nodigden ze de Hongaren uit om de voorwaarden voor de vrede te ontvangen. De Hongaren kregen ze op 15 januari 1920. Met het vriendelijke en dringende verzoek binnen 15 dagen te reageren.
Palais Grand Trianon
Het verdrag is vernoemd naar Palais Grand Trianon. Het is in dit paleis in Versailles getekend. De Hongaren eisten handhaving van de grenzen. Ze wilden eerst het volk raadplegen in de gebieden die ze moesten afstaan. De geallieerden verwierpen deze eis in mei 1920.
De regering, onder leiding van graaf Albert Apponyi, ging op 21 mei 1920 akkoord. Hongarije verloor 71,5% van het land. Ook raakte het 13 van de 21 miljoen inwoners kwijt. Hieronder waren 3 miljoen Hongaren. Ze tekenden dan ook onder protest op 4 juni.
Gebieden die werden afgestaan
Roemenië kreeg Zevenburgen (Transsylvanië) en de oostelijke helft van het Banaat. Ook de gebieden bij Satu Mare (Szatmárnémeti) en Oradea (Nagyvárad, of Grosswardein) gingen naar Roemenië.
Het nieuwe land Tsjecho-Slowakije kreeg Opper-Hongarije. Dit is het grootste deel van Slowakije met Bratislava en Karpato Oekraïne.
De Vojvodina ging naar het Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en Slovenen. Dit land is ook pas in 1918 gesticht. De Vojvodina is de westelijke helft van het Banaat plus Kroatië (zonder Dalmatië). Het Burgenland ging naar Oostenrijk, op de stad Ödenburg (Sopron) na.
Paleis Grand Trianon bij Versailles
Hongaren als minderheid
In het gros van deze gebieden woonden minderheden. De Slowaken, Roemenen en Slaven zagen hun nationalistische dromen waar worden. Trianon negeerde de etnische opbouw van Midden-Europa. Dit ondanks de beloftes van president Woodrow Wilson in zijn “Veertien Punten Plan”.
De diepere gedachte achter het opdelen van Hongarije was de ontmanteling van een machtsblok. De geallieerden wilden Duitsland en Oostenrijk klein houden.
Willekeurige etnische grenzen
De etnische grenzen waren willekeurig. De nieuwe grenzen zorgden ervoor dat van de ene op de andere dag 3,3 miljoen Hongaren in het buitenland woonden. Dit gold vooral in Transsylvanië. Maar ook in de Vojvodina en in het zuiden van Slowakije.
De resultaten
Trianon zorgde voor een schokgolf in Hongarije. Families werden van elkaar gescheiden. Het zorgde ook voor economische problemen. Hongarije raakte in één dag zijn grondstoffen, middelen en afzetmarkt kwijt.
De spoorwegen gingen plat omdat de nieuwe grenzen de verbindingen tussen de steden doorsneden. Men kon alleen nog via Boedapest reizen. Daardoor stegen de kosten van transport enorm. Verder verloor het Fiume (Rijeka in Kroatië). Dit was de enige zeehaven van Hongarije.
De werkloosheid steeg alarmerend. De soldaten kregen ontslag en de economie stortte. Honderdduizenden vluchtten uit de nieuwe landen naar Hongarije. Het enorme bedrag aan schadevergoeding dat de winnaars eisten bracht het land bijna aan de bedelstaf.
Een gedicht over het Hongaarse verdriet
Andere bepalingen
Trianon bevatte bepalingen over de verdeling van de schulden van voor de oorlog. Hongarije kreeg 50% van de schulden. Ook staan er bepalingen in over het materiaal van de spoorwegen en de scheepvaart op de Donau.
Andere clausules gingen over de Volkenbond en bewapening (maximaal 35.000 militairen). Hongarije moest haar oorlogsmisdadigers uitleveren. Verder moest het met de bondgenoten de schuld voor de Wereldoorlog op zich nemen.
Daarnaast moest Hongarije betalen. De Hongaren mochten lenen als ze elk jaar zeker 10 miljoen goudkronen zouden betalen. Ze moesten tussen 1943 en 1966 elk jaar 13,5 miljoen goudkronen betalen. Roemenië eiste 31,1 miljard goudlei. Dat was 8,6 miljard meer dan de hele Roemeense begroting vóór de Wereldoorlog!
Trauma
Trianon is een trauma voor de Hongaren. Ze zien het steeds als uiterst onrechtvaardig . Tussen de beide Wereldoorlogen in zag niemand in Hongarije de nieuwe grenzen als definitief. Iedereen probeerde het land te herenigen.
Engeland en Frankrijk waren tegen. Berlijn, Wenen en Rome zagen voordelen. Hierdoor stond de regering welwillend tegenover Hitler en Duitsland. Men verwachtte het verloren land terug te krijgen.
De “Turul” raakte zijn nest kwijt
Herroeping van Trianon
Het lukte Hongarije het verdrag deels ongedaan te maken. Hiervoor waren twee uitspraken van het internationale hof van Wenen nodig. Tsjecho-Slowakije kreeg de opdracht de aftocht te blazen uit Karpato Oekraïne. Hier woonde toen een Hongaarse meerderheid. De Hongaren konden dit in 1939 zonder geweld innemen.
En in 1940 mocht het noorden van Zevenburgen (Transsylvanië) zich bij Hongarije voegen. In beide gebieden hebben de Hongaren wraak genomen. Duizenden Roemenen en Serviërs zijn vermoord of verdreven.
De Vrede van Parijs
De Vrede van Parijs in 1947 zorgde voor vrede met de asmogendheden. De geallieerden dwongen de grenzen van Trianon opnieuw af. Het gevolg was nieuwe wreedheden tegen Hongaren buiten de grenzen van Hongarije.