Tokaj is een van de twee bekende wijngebieden in de Eger – Tokaj wijnregio. Eger levert de fruitige rode wijn, uit Tokaj komt de rijke witte wijn. Dit gebied is een van de belangrijkste wijnregio’s van het land.
Tokaj is de bakermat van de Asszú
Tokaj ligt 44 kilometer oostelijk van Miskolc en slechts 65 kilometer van de grens met Oekraïne. Ze ligt vlakbij het punt waar de rivieren Tisza en Bodrog samen komen. Tokaj is omringd door lage heuvels (domb) waar de druiven overheen klimmen. Hierdoor ligt de stad ingeklemd tussen de rivieren en de wijnstokken.
Druiven op de glooiende heuvels van de Hegyalja
De slag om Tokaj
Er is regelmatig om de stad gevochten. In de Slag om Tarcal vochten de Habsburg Hongaarse troepen van keizer Ferdinand tegen een Hongaars leger onder leiding van János Szapolyai. Hij werd na de dood van koning Lájos in Mohács tot koning gekroond. Tegen de wil van vele anderen. Het conflict was geboren en Szapolyai verloor.
In januari 1849 vochten de Oostenrijkse generaal Franz Schlik en de Hongaarse generaal György Klapka de Slag om Tarcal uit. Hierdoor kwam de weg naar Tiszántúl (Hongarije ten oosten van de Tisza) vrij te liggen. In de Rákóczi kelder op Kossuth Lajos tér 13 waren tijdens de vrijheidsoorlogen belangrijke besprekingen.
In de 20e eeuw liep het belang van Tokaj terug. Sátoraljaújhely nam de rol als centrum van de handel in wijn over. Pas in 1986 kreeg Tokaj de status van stad terug.
Uitzicht over Tokaj Hegyalja en de wijngebieden
Bezienswaardigheden
Van de burcht van Tokaj bleef weinig over na de overwinning van de Habsburgers op de Hongaren. Aan de oever van de Bodrog vindt u de oude stad. Aan de Bajcsy Zsillinsky út staat het barokke Rákóczi Dessewffy Kasteel. Het raadhuis aan de Rákóczi út is laatbarok. In de Grieks-orthodoxe kerk in de Bethlen Gábor utca maakt u kennis met de ontwikkeling van de wijnbouw in de Hegyalja.
Het werelderfgoed Tokaj Hegyalja maakt deel uit van de Gombos heuvelkelder. Dit ligt 3 km van Sárospatak, aan de rand van Hercegút. De kenmerkende ingangen van de kelders, die gestapeld zijn, zijn een eclatant symbool van Tokaj. Ze doen denken aan de traditionele keldercultuur en de stijl van leven van de oude boeren. En dat 4 verdiepingen hoog. Er zijn bijna 200 kelders. Bij een bezoek waan je je in de wereld van Frodo de Hobbit.
De wijn
Er wordt hier al 1000 jaar wijn gemaakt. De plaatselijke wijnbouwers hebben het maken van wijn tot kunst verheven. Prins Rákóczi maakte de Aszú wijnen in de 18e eeuw tot in Frankrijk bekend. Zonnekoning Lodewijk XIV zou haar ‘De wijn van de koning en de koning der wijnen’ genoemd hebben.
Het doolhof van eeuwenoude kelders heeft 24 gangen met een lengte van 1,5 km. Er zijn hier uiteraard vele wijnkelders. U kunt ze bezoeken en u kunt er vanzelfsprekend wijn proeven. Liefhebbers van wijn zijn uitermate goed op hun plek in deze regio. Op nog geen 100 kilometer van elkaar maakt u van dichtbij kennis met de twee wijngebieden van Hongarije met de meeste allure.
Alles in Tokaj is gericht op wijn
Wijnkelders en wijnproeven in Tokaj
Zowel in collega wijnstad Eger, als in Tokaj zijn de gewelfde plafonds van de wijnkelders overdekt met dikke lagen schimmel. Zelfs de flessen zijn bedekt met schimmel. Tokajers staan rechtop in de rekken. De meeste rijpen zeker 5 jaar. Een glas proeven in een van de vele kelders is absoluut aan te raden. Daarmee wordt het ongetwijfeld een zeer vrolijke vakantiedag.
Kruidig, zoet en goudblond
De bodem van de heuvels van de Hegyalja wijnstreek bestaat uit vulkanische resten en löss. De rivieren Bodrog en Tisza zorgen voor voldoende vocht en de zon voor genoeg warmte. De herfst in dit gebied is lang en droog. De harde lava is in de loop van miljoenen jaren verpulverd. De aarde is een mix van veldspaat, porseleinaarde en porfier, die zeer geschikt is voor druiventeelt.
Tokajers zijn per definitie wit en meestal zoet. Een droge soort is de Szamorodni Száraz. De meest eenvoudige druif is de Furmint. Ook de Hárslevelű en Sárga muskotály worden gebruikt. De wijn van deze drie druiven is kruidig, zoet en goudblond. De meest bijzondere is de Aszú. Deze dure dessertwijn is zoet.
Wijngaarden zover het oog reikt
De Tsaren
In Rusland wordt de Aszú geassocieerd met de Romanovs. Bekende drinkers van deze exquise wijn zijn Tsaar Peter de Grote, Katerina de Grote en keizerin Elisabeth van Oostenrijk. De relatie tussen de Aszú en het Russische hof startte in 1707 in Warschau. Tsaar Peter kreeg de wijn cadeau van prins Rákóczi II. De Tsaar verklaarde later fijntjes dat ‘de wijn uit Tokaj de enige was die hem ooit verslagen had’.
Wijn als diplomatiek wapen
De opstand van prins Rákóczi tegen de Habsburgers mislukte in 1711. Hij werd verbannen. Zijn wijngaarden werden verdeeld onder Habsburg loyalisten.
De lokale wijn was het belangrijkste diplomatieke wapen van de Transsylvaanse prins. Hij introduceerde de wijn zelfs bij de koning van Pruisen. Rákóczi ging na het mislukken van de opstand in ballingschap in Parijs in 1713. Hij kreeg een warm welkom aan het Franse hof en in het bijzonder van koning Lodewijk XIV.
Wijnkelders diep in de lava van de Tokaj berg
De poort naar de Zemplén
Tokaj is de poort naar de paradijselijke Zemplén heuvels. Hier vindt u kastelen en landhuizen, ongerepte natuur en prima mogelijkheden voor wandelen en fietsen. Hoogtepunt is de meest noordelijke plaats van Hongarije: Hollóháza en haar beroemde porseleinfabriek. Vanaf de burcht in Füzér heeft u een schitterende overview over de Hegyköz, de Vallei tussen de Heuvels.
De Gombos heuvel is een prima plek om te wandelen. De flora en fauna zijn mooi. De Kalvária die naar de heuvel leidt bestaat uit 14 beelden over het leed van Jezus, met 3 houten kruizen. Het biedt een schoon panorama over Tokaj, de bergen en de rivier de Bodrog.
Geologen komen graag naar Tokaj. In de verlaten steengroeve zijn heel wat mineralen te vinden. Zoals opaal en mangaan. Ook als u niet van wijn houdt heeft Tokaj zeker iets te bieden voor een relaxt uitstapje.
De variatie aan activiteiten die u in deze regio kunt ondernemen is bijna eindeloos. Zelfs een stedentrip in Boedapest verbleekt bij een toer door de druivenvelden van Tokaj. Alhoewel ook bij Balaton en bij, bijvoorbeeld Szekszárd, prachtige wijnen worden gemaakt, gaat onze voorkeur toch nog altijd uit naar de fruitige producten uit dit deel van Hongarije.
Beeld van de revolutionaire prins Ferenc Rákóczi